TÍNH LIỀU THEO AUC RA SAO?
BS Nguyễn Tuấn Khôi
Đây là câu hỏi mà các học viên theo học ung thư hay hỏi nhưng để trả lời trọn vẹn thật không dễ. Tôi sẽ lần lượt trả lời 2 phần (dễ trước, khó sau)
Tính liều theo AUC ra sao?
Ta xem một trường hợp lâm sàng sau: Bn nam 54 tuổi, UTPKTBN, cao 167cm, nặng 60kg, creatinine/máu:1mg/dL.
Bn này được chỉ định hóa trị với phác đồ kết hợp trong đó có carboplatin target AUC 5. Ta thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Mở máy tính. vào trang sau http://www.globalrph.com/carboplatin.htm rồi điền các thông số của bn vào ta sẽ được hình dưới đây
Bước 2: nhấn vào thanh Calculate Carboplatin Dose sẽ nhận được kết quả sau:
Liều carboplatin đã được tính, khoảng 480mg
AUC là gì ?
Ta xem một trường hợp lâm sàng sau: Bn nam 54 tuổi, UTPKTBN, cao 167cm, nặng 60kg, creatinine/máu:1mg/dL.
Bn này được chỉ định hóa trị với phác đồ kết hợp trong đó có carboplatin target AUC 5. Ta thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Mở máy tính. vào trang sau http://www.globalrph.com/carboplatin.htm rồi điền các thông số của bn vào ta sẽ được hình dưới đây
Bước 2: nhấn vào thanh Calculate Carboplatin Dose sẽ nhận được kết quả sau:
Liều carboplatin đã được tính, khoảng 480mg
AUC là gì ?
Viết tắt của chữ area under the curve tức là phần diện
tích dưới đường cong. Nói đến đây chắc mọi người cũng muốn hỏi thêm: tại sao lại
là diện tích? Đường cong là gì?
Trước khi trả lời câu hỏi trên, cần nói một số điều sau:
- Một thuốc đạt được hiệu quả điều trị cao khi thuốc này phải có nồng độ cao trong máu.
- Nồng độ cao không chưa đủ, cần phải duy trì nồng độ cao càng lâu càng tốt.
Như vậy hiệu quả của điều trị tùy thuộc vào 2 yếu tố:
- nồng độ tối đa
- và thời gian lưu thuốc lại trong máu.
Hãy hình dung khi một thuốc vào cơ thể, thuốc này sẽ có nồng độ trong máu tăng dần, sau khi đạt được nồng độ tối đa, thuốc bị thải trừ dần dần và nồng độ cũng giảm dần.
- Một thuốc đạt được hiệu quả điều trị cao khi thuốc này phải có nồng độ cao trong máu.
- Nồng độ cao không chưa đủ, cần phải duy trì nồng độ cao càng lâu càng tốt.
Như vậy hiệu quả của điều trị tùy thuộc vào 2 yếu tố:
- nồng độ tối đa
- và thời gian lưu thuốc lại trong máu.
Hãy hình dung khi một thuốc vào cơ thể, thuốc này sẽ có nồng độ trong máu tăng dần, sau khi đạt được nồng độ tối đa, thuốc bị thải trừ dần dần và nồng độ cũng giảm dần.
Như vậy nồng độ càng cao thì đường cong trên càng "cao".
Thời gian thuốc lưu lại trong máu càng lâu thì đường cong càng rộng.
Đường cong càng cao, càng rộng thì diện tích dưới đường cong càng lớn. Như vậy diện tích dưới đường cong phản ảnh độ khả dụng sinh học của thuốc và phụ thuộc vào nồng độ tối đa và thời gian lưu thuốc trong máu. Diện tích này liên quan tích số giữa nồng độ tốt đa của thuốc trong máu và thời gian thuốc lưu hành trong máu.
Thuốc lưu lại trong máu càng lâu khi sự thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể càng chậm. Việc thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể do thận đảm trách và rất khác nhau giữa người này với người kia, do vậy phải có cách đo lường nó. Độ thanh thải creatinine hay còn gọi là độ lọc của cầu thận GFR là cách được chọn lựa.
Muốn tính được GFR trong thí nghiệm thường rất nhiêu khê: đo nước tiểu 24 giờ...
Trước kia, trong thực hành lâm sàng phải dựa vào công thức
GFR= (140-tuổi) x kg cơ thể : 7,2 x creatinine/máu(mg/l)
Nay không cần phải nhớ công thức này nữa vì đã có phần mềm tính toán rồi!
Khi đã có GFR rồi ta tính liều carboplatin.
Tính như thế nào đây?
Đã có công thức Calvert
Liều carboplatin (mg) = (target AUC) x (GFR + 25)
Bây giờ muốn tính liều carboplatin ta đã có phần mềm "gom" 2 công thức trên để tính.
Khi hóa trị cho bn với carboplatin target AUC 5, tức là mong muốn của BS đạt được tình trạng phân bố thuốc theo đường cong có diện tích là 5. Muốn đạt được điều này ta phải lựa chọn một liều lượng thích ứng với GFR của người đó theo công thức Calvert. Như vậy 2 bệnh nhân "vô thuốc" với liều khác nhau nhưng "hoạt động" của thuốc trong máu lại giống nhau!
Thuốc lưu lại trong máu càng lâu khi sự thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể càng chậm. Việc thải trừ thuốc ra khỏi cơ thể do thận đảm trách và rất khác nhau giữa người này với người kia, do vậy phải có cách đo lường nó. Độ thanh thải creatinine hay còn gọi là độ lọc của cầu thận GFR là cách được chọn lựa.
Muốn tính được GFR trong thí nghiệm thường rất nhiêu khê: đo nước tiểu 24 giờ...
Trước kia, trong thực hành lâm sàng phải dựa vào công thức
GFR= (140-tuổi) x kg cơ thể : 7,2 x creatinine/máu(mg/l)
Nay không cần phải nhớ công thức này nữa vì đã có phần mềm tính toán rồi!
Khi đã có GFR rồi ta tính liều carboplatin.
Tính như thế nào đây?
Đã có công thức Calvert
Liều carboplatin (mg) = (target AUC) x (GFR + 25)
Bây giờ muốn tính liều carboplatin ta đã có phần mềm "gom" 2 công thức trên để tính.
Khi hóa trị cho bn với carboplatin target AUC 5, tức là mong muốn của BS đạt được tình trạng phân bố thuốc theo đường cong có diện tích là 5. Muốn đạt được điều này ta phải lựa chọn một liều lượng thích ứng với GFR của người đó theo công thức Calvert. Như vậy 2 bệnh nhân "vô thuốc" với liều khác nhau nhưng "hoạt động" của thuốc trong máu lại giống nhau!
